Sëmundje kardiovaskulare referohet çdo sëmundje që përfshin zemrën dhe enët e gjakut. Sëmundjet kardiovaskulare përfshijnë aneurizëm, Angina pectoris, aritmia, atherosclerosis, cardiomyopathy, aksidentet cerebrovaskulare semundje të lindura të zemrës , Sindromi Jye Berghofe ,  demtimi kongjestiv  i  miokardit te zemres, Sëmundje e Valvuvave, sëmundje arterie koronare,  cardiomyopathy,  mosfunksionimi diastolik, Endokarditi , hipertensionit,  cardiomyopathy hypertrofike, prolaps i valvuvave mitrale ,  infarkti i miokardit dhe thromboembolismi venoz . Hipertension, diabet, mbipesha , Pirja e duhanit dhe  Pasiviteti i aktivitetit fizik janë faktorët kryesorë që kontribuojnë për sëmundjet kardiovaskulare

Cilët janë faktorët e rrezikut

Faktorët e rrezikut Kardiovaskular lidhen me gjëndje të brendshme ose atë mjedisore. Disa prej tyre janë të modifikueshëm, të tjerët jo. Faktorët e pamodifikueshëm të rrezikut janë:

• Mosha

• Gjinia

• Trashëgimia

• Raca, etnia

Meshkujt janë më të prekshëm nga Semundjeve Kardiovaskulare rreth 1- dhjetëvjeçar para femrave. Sëmundja fillon të shfaqet klinikisht te meshkujt që në moshën 45 –vjeçare, ndërsa te fermrat nga mosha 55-vjeçare. Por bashkëshoqërimi me faktorë të tjerë rreziku, mund ta prishin këtë rregullsi. Trashëgimia edhe pse faktor rreziku i pamodifikueshëm, mund të zbutet në njëfarë mënyre. Zhdukja ose minimizimi i faktorëve mjedisorë të pranishëm edhe te paraardhësi trashëgues mund të dobësojnë fuqinë gjenotipike.

Faktorët klasikë të modifikueshëm të rrezikut janë:

• Duhanpirja

• Hipertensioni arterial

• Dislipidemia

• Diabeti

• Sindromi metabolik

• Sedentaria

• Faktorët psikosocialë

• Obeziteti

Dislipidemia, duhanpirja, sedentaria, hipertensioni, diabeti dhe sindromi metabolik e obeziteti, ndikohen përfillshëm nga stili i jetesës. Por dislipidemia, hipertensioni dhe diabeti mund të kërkojnë edhe mjekim me barna. Faktorët psiko-socialë mund të ndikohen pozitivisht nëpërmjet masave ekonomiko-sociale që kanë të bëjnë me gjithë popullsinë.

Faktorë të tjerë janë identifikuar gjithashtu si faktorë të mundshëm rreziku:

• Niveli i lartë i homocisteinës në gjak:

a) Niveli i lartë i fibrinogjenit

b) Niveli i lartë i hsCRP (Proteina C reaktive e matur me metoda shumë të ndjeshme)

c) Mikroalbuminuria

d) Ntrashja e intimës, ose pllakat në arteriet karotike

e) Indeksi qafëz këmbe – krah

f) Kalcifikimet në arteriet koronare.

Një numër faktorësh të tjerë rreziku po studiohen. Shumë studime, rast-kontroll, RCT dhe rishikime kritike sistematike me meta-analiza siç është thënë më lart, kanë provuar se mënjanimi ose minimizimi i faktorëve të rrezikut, ul në mënyrë të përfillshme shfaqjen klinike të SKV dhe ripërsëritjen e ndërlikimeve të saj. Këto prova përbëjnë truallin mbi të cilin është ngritur parandalimi i SKV.

Karta Evropiane e Shëndetit të Zemrës (KESHZ) – e nënshkruar tashmë edhe nga Shqipëria – i klasifikon faktorët e rrezikut KV nga një këndvështrim më praktik, Tab 1. Nga ky klasifikim dalin në pah edhe përgjegjësitë për luftimin e tyre, përgjegjësitë e individit, të komunitetit, të qeverisë, të shtetit dhe të praktikës klinike.

Me përparimet e vazhdueshme në parandalimin, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve kardiovaskulare (CVD), kujdesi shëndetësor ka nevojë për infermiere te specializuar ne kete fushe qe   të marrin rolin udhëheqës në kërkimin shkencor, arsimim, parandalimin dhe trajtimin e semundjeve kardiake.

Njësia e Kujdesit te zemrës (NJK) është një mjedis që kërkon një nivel të lartë te  monitorimit elektronik dhe pajisjeve mbështetese përfshirë electrocardiogramen linja arteriale, stimuluesve kardiakë, atriale dhe ventriculare  pompa perfuzioni,shiringa elektrike, Ambuse, dhe ventilatorë.

Infermieret në NJesin Kardiovaskulare zakonisht marrin shtrime nga Departamenti i Emergjencave dhe kujdesen për pacientët me ACS, HF, bllok zemrës dhe arrhythmia  kardiake. Në disa spitale, infermieret NJK gjithashtu kujdesen për pacientët që janë  post   koronare të zemrës, riparim te valvulave  ose zëvendësim, ose transplantim të zemrës. Infermieret në raport me pacientet në NJK është zakonisht një me dy në varësi të nivelit të gjendjeve shendetsore  te pacientit

Detyrat dhe pergjegjsite infermjerore

Infermieret e kujdesit zemrës administrojnë testet e stresit dhe electrocardiograms - ose ECGs - të pacientëve të dyshuar se kanë murmurs (zhurme) te zemrës, bllokime dhe komplikime të tjera kardiovaskulare.

Infermieret e zemrës monitorojne shenjat vitale te pacientëve, përgatitin pacientët për kirurgji të hapur të zemrës, dhe administrojn medikamente. Ato raportojnë gjendjen shendetsore te pacientëve të tyre për mjekët dhe kirurgët.

Komunikojn me familjet dhe miqtë e tyre. Infermieret e zemrës janë edhe edukatorët  për të mësuar njerëzit për të ruajtur shëndetin e tyre kardiovaskulare

Infermieret  luajnë një rol kyç në vlerësimin e Statusit kardiovaskulare, monitorojn funksionet hemodinamike dhe menaxhojn  sëmundjen. Ndërhyrjet infermjerore janë te nevojshme për të reduktuar stresin pacientit. Gjetjet e fundit te hulumtimit sugjerojnë se morbozitetit dhe mortalitetit në pacientët kardiak mund të përmirësohet me një plan gjithëpërfshirës të trajtimit  per te reduktuar dhe  menaxhuar Stresin .  Studimet kanë treguar se infermieri i specializuar është në një pozitë ideale për të vlerësuar elemente te mospërputhjes gjate kujdesit, si dhe për zbatimin e ndërhyrjeve për të rritur pajtueshmërinë e pacientit në kujdesin Kardiovaskulare . Infermiere kusht ose kordinatoret e infermjereve programojn menaxhimin e kujdesit duke përdorur një qasje të integruar ose multifaktoriale janë treguar të jenë shumë efektive në uljen e sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë së pacientëve me rrezik të lartë. Infermieret luajnë një rol shumë të rëndësishëm në nivele të ndryshme, dmth, në nivel teknik, ku infermierët kryejnë ekzaminimet diagnostikuese dhe vlerësimeve të rrezikut; Niveli psikologjike ku infermieri informon, vepron si një këshilltar i shëndetit dhe ndihmon në procesin e kujdesit të vetë pacientit . . Infermieret luajn një rol qendror në administrimin e rrezikut te enëve të gjakut me një qasje të vetë-menaxhimit për pacientët me sëmundje kronike të enëve të gjakut në demtimet vaskulare  Kujdes infermjer  përfshin trajtim mjekësor të rreziqeve vaskulare si hipertension, hiperkolesterolemia, hiperglicemi dhe hyperhomocystinemia së bashku me strategjitë e vetë-menaxhimit si ndryshimet në dietë, pesha e trupit, zakonet e duhanit dhe niveli i ushtrimit për të arritur reduktimin e enëve të gjakut të rrezikut Një studim për të identifikuar dhe shqyrtuar faktorët që rrisin dhe vonojn praktikën e përgjithshme infermierore në kardiokirurgji ne Menaxhimin e Sëmundjeve ka treguar pasoja ligjore, mungesen e hapësirës dhe qëndrimeve e. Bashkëpunimi me mjeket të përgjithshëm dhe qasje në trajnime janë te rendesishme për të rritur rolin e tyre praktike.